Gdy myślimy o hiszpańskich zwyczajach sylwestrowych, większości z nas przychodzi na myśl gorąca zabawa, tańce do białego rana i kieliszek cava. Ale jednym z najbardziej niezwykłych i zarazem głęboko zakorzenionych rytuałów jest jedzenie winogron w Sylwestra – po jednym przy każdym uderzeniu zegara o północy. Choć dla wielu może to brzmieć jak nietypowa ciekawostka, dla Hiszpanów to symboliczny sposób na zapewnienie sobie pomyślności przez cały nadchodzący rok.
Skąd się wzięła tradycja 12 winogron
Zwyczaj jedzenia 12 winogron w Sylwestra (hiszp. Las doce uvas de la suerte) wywodzi się z początku XX wieku. Jedna z najczęściej powtarzanych wersji mówi, że tradycja narodziła się w 1909 roku w regionie Alicante, kiedy to producenci winogron mieli nadwyżkę zbiorów i wpadli na pomysł, aby wypromować spożywanie owoców właśnie podczas sylwestra. Reklama szybko zyskała popularność, a zwyczaj przyjął się w całej Hiszpanii. Inne źródła wskazują, że zwyczaj mógł być inspirowany praktykami francuskimi lub burżuazyjną modą na „noworoczne dziwactwa”, które podchwyciły niższe warstwy społeczne jako formę ironicznego protestu.
Na czym polega ten rytuał
Zgodnie z tradycją, w noc sylwestrową, dokładnie o północy, Hiszpanie jedzą 12 winogron – jedno za każde uderzenie zegara. Najsłynniejszym miejscem, w którym celebruje się ten zwyczaj, jest Puerta del Sol w Madrycie, gdzie tysiące ludzi gromadzi się pod wieżą zegarową, by wspólnie świętować nadejście nowego roku. W telewizji i radiu transmitowane są ostatnie sekundy starego roku, a każde uderzenie zegara to sygnał do zjedzenia kolejnego winogrona.
Chociaż brzmi to prosto, rytuał wymaga pewnej wprawy. Dwanaście winogron w zaledwie dwanaście sekund to wyzwanie – zwłaszcza jeśli owoce mają pestki lub grubą skórkę. Z tego względu wiele osób wybiera odmiany bezpestkowe i odpowiednio je przygotowuje: obiera ze skórki, kroi lub nawet moczy w winie. 🙂
Symbolika i znaczenie
Każde z dwunastu winogron symbolizuje jeden miesiąc nadchodzącego roku. Ich zjedzenie ma zapewnić szczęście, zdrowie i pomyślność w każdym z miesięcy. Jeśli uda się zjeść wszystkie winogrona w rytm dzwonów – wróży to dobry rok. Jeśli jednak się nie uda, niektórzy wierzą, że przyniesie to pecha lub niepowodzenia.
Tradycja ta ma głęboki wymiar symboliczny – to nie tylko zabawa, ale również okazja do skupienia się na nadziejach, oczekiwaniach i marzeniach związanych z nadchodzącym rokiem. W wielu domach moment jedzenia winogron jest równie ważny jak sam toast noworoczny.
Czy wszyscy przestrzegają tej tradycji?
Choć winogrona w Sylwestra to zwyczaj powszechnie znany i praktykowany, z roku na rok przybiera on różne formy. W niektórych regionach Hiszpanii winogrona zastępowane są innymi owocami, a niektóre osoby ograniczają liczbę owoców ze względów zdrowotnych (np. dzieci lub osoby starsze). Coraz częściej pojawiają się też gotowe zestawy „12 winogron szczęścia” sprzedawane w supermarketach – już obrane, bezpestkowe i idealnie odmierzane.
Mimo tych modyfikacji, esencja tradycji pozostaje ta sama: celebracja z bliskimi, śmiech, odrobina chaosu i wiara w pomyślny rok.
Krytyka i wyzwania
Choć zwyczaj ten wydaje się niewinny i radosny, nie brakuje głosów krytyki. Lekarze ostrzegają przed ryzykiem zadławienia, zwłaszcza wśród dzieci i osób starszych. Każdego roku hiszpańskie media przypominają o ostrożności i radzą dobrze przygotować winogrona – np. wcześniej je przekroić.
Pojawiają się także głosy, że zwyczaj jest przestarzały i niepotrzebnie narzucany młodszym pokoleniom. Z drugiej strony, dla wielu osób to właśnie ta tradycja buduje poczucie wspólnoty i kulturowej ciągłości.
Jak się przygotować do winogronowego wyzwania
Chcesz wziąć udział w tej tradycji? Oto kilka praktycznych wskazówek:
- Wybierz małe, bezpestkowe winogrona – łatwiej je przełknąć.
- Jeśli masz czas, obierz je i pokrój na pół.
- Przygotuj winogrona wcześniej i ułóż je w łatwo dostępnym miejscu.
- Śledź transmisję z Madrytu lub zegar w telewizji, by zsynchronizować się z dzwonami.
- Nie zapomnij o kieliszku cava do toastu po ostatnim winogronie!
Winogrona, które łączą pokolenia
Choć może się wydawać, że winogrona w Sylwestra to jedynie zabawny zwyczaj, dla Hiszpanów mają one dużo głębsze znaczenie. To symbol nadziei, jedności i nowego początku. Niezależnie od tego, czy jesteś w Madrycie, Barcelonie, czy gdziekolwiek indziej – ta chwila łączy miliony ludzi w jednym wspólnym przeżyciu.
Jeśli interesują Cię inne hiszpańskie zwyczaje świąteczne, koniecznie przeczytaj nasz artykuł „Święta Bożego Narodzenia w Hiszpanii – tradycje, które mogą Cię zaskoczyć”. Znajdziesz tam wiele ciekawostek o tym, jak Hiszpanie celebrują ten wyjątkowy czas.